Het is bijna Valentijnsdag: de ultieme dag van de liefde. Maar wat is nou liefde? Er is zeker geen eenduidig antwoord op deze vraag. Juist daarom hadden de oude Grieken ook zes verschillende woorden om liefde te beschrijven. Als jij deze ook kent, kan dit jouw leven veranderen.
De koffiecultuur van nu heeft een ongelooflijk geavanceerd vocabulaire. Wil je een cappuccino, een espresso, een latte of misschien een caramel macchiato ijskoffie?
Nou, die goede oude Grieken waren net zo verfijnd in de manier waarop ze over de liefde spraken. Want ze herkenden maar liefst zes verschillende varianten. Ze zouden vandaag de dag zeker geschokt geweest zijn door onze grofheid in het gebruik van slechts een enkel woord. Om zowel ‘ik hou van je’ bij een maaltijd bij kaarslicht te fluisteren. Of zeer nonchalant een e-mailtje met ‘veel liefs’ te ondertekenen.
Maar wat waren nou die zes liefdes die de Grieken kenden? En hoe kunnen ze ons inspireren om verder dan onze huidige verslaving aan romantische liefde te gaan. Waarbij bijna alle jonge mensen hopen, maar vaak falen, om een unieke soulmate te vinden die al hun emotionele behoeften kan bevredigen…
Dit zijn de zes soorten liefde volgens de oude Grieken:
1. Eros, of seksuele passie
De eerste vorm van liefde was Eros, genoemd naar de Griekse god van de vruchtbaarheid. Deze vertegenwoordigde het idee van seksuele hartstocht en verlangen. Maar de Grieken beschouwden dit niet altijd als iets positiefs, zoals wij tegenwoordig wel geneigd zijn om te doen.
In feite werd Eros als een gevaarlijke, vurige en irrationele vorm van liefde gezien die je kon grijpen en bezitten. Het bracht een verlies van controle met zich mee dat de Grieken redelijk bang maakte. Dit is natuurlijk een beetje vreemd, omdat het verliezen van deze controle precies is wat veel mensen nu in een relatie zoeken. Want hopen we allemaal niet dat we ‘smoorverliefd’ worden?
2. Philia, of diepe vriendschap
De tweede vorm van liefde was Philia of vriendschap. De Grieken waardeerden die veel meer dan de basale seksualiteit van Eros. Philia had betrekking op een diepe kameraadschappelijke vriendschap. Het ging over het tonen van loyaliteit aan je vrienden, het opofferen voor hen en het delen van jouw emoties met hen.
We kunnen ons allemaal afvragen hoeveel van deze kameraadschappelijke Philia we in ons leven hebben. Het is een belangrijke vraag in een tijd waarin we vooral ‘vrienden’ op Facebook of ‘volgers’ op Twitter proberen te vergaren. Moderne prestaties die nauwelijks indruk op de Grieken zouden hebben gemaakt.
3. Ludus, of speelse liefde
Ludus was het Griekse idee van speelse liefde. Het verwees naar de genegenheid tussen kinderen of jonge geliefden. We hebben hier allemaal wel eens van geproefd door in de vroege stadia van een relatie te flirten en plagen. Maar we leven onze ludus ook uit als we in een bar zitten kletsen. Of met vrienden lachen of als we gaan dansen.
Dansen met vreemden is dan misschien wel een ultieme ludieke activiteit. Wellicht bijna een speelse vervanging voor seks zelf. De sociale normen kunnen dit soort volwassen frivoliteit afkeuren. Maar een beetje meer ludus in ons leven is voor sommigen misschien precies datgene wat we nodig hebben om ons liefdesleven op te fleuren!
4. Agape, of de liefde voor iedereen
De vierde liefde, en misschien wel de meest radicale, was agape of onbaatzuchtige liefde. Dit was een liefde die je naar alle mensen uitbreidde. Of het nu familieleden of verre vreemden waren. Agape werd later in het Latijn als caritas vertaald. Wat de oorsprong is van ons woord ‘liefdadigheid’.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze Agape in veel landen gevaarlijk achteruitgaat. Het empathieniveau in de Westerse landen is in de afgelopen veertig jaar sterk gedaald. We zouden dan ook dringend ons vermogen om voor vreemden te zorgen nieuw leven in moeten blazen.
5. Pragma, of langdurige liefde
Een andere Griekse liefde was de volwassen liefde die als pragma bekend staat. Dit was het diepe begrip dat zich tussen lang getrouwde paren ontwikkelde. Pragma ging over het sluiten van compromissen om de relatie in de loop van de tijd te laten werken en geduld en tolerantie te tonen.
Pragma gaat precies over verliefd zijn. Met moeite te doen om liefde te geven in plaats van het enkel maar te ontvangen. Met alle echtscheidingen of scheidingen in ons huidige leven. Zouden de Grieken zeker denken dat we een serieuze dosis Pragma in onze relaties moeten injecteren.
6. Philautia, of de liefde voor jezelf
De zesde soort liefde van de Grieken was Philautia of eigenliefde. En de slimme Grieken beseften daarbij dat er hier twee soorten van waren. De ene was een ongezonde variant geassocieerd met narcisme waarin je door jezelf geobsedeerd raakte en je enkel op persoonlijke roem en fortuin concentreerde. Een gezondere versie versterkte echter jouw bredere vermogen om lief te hebben.
Het idee was dat als je van jezelf houdt en je veilig voelt in jezelf, je genoeg liefde zult hebben om aan anderen te geven. Iets wat ook in het Boeddhistisch geïnspireerde concept van ‘zelfcompassie’ weerspiegeld wordt.
De oude Grieken vonden verschillende soorten liefde in relaties met een breed scala aan mensen: vrienden, familie, echtgenoten, vreemden en zelfs zichzelf. Dit staat in schril contrast met onze typische focus op een enkele romantische relatie. Een relatie waarin we hopen dat alle verschillende liefdes in een enkele persoon of soulmate verpakt te vinden zal zijn.
Laten we maar zeggen: een ultieme Valentijnsdag verpakking of levend relatiecadeau!
Bron & idee: greekreporter
